Poranna korespondencja może przynieść miłe zaskoczenie – takim była książka Pionierka harcerska Wiesława Gardasa, jaką otrzymaliśmy wraz z innymi pozycjami w nowej dostawie. Warto powrócić do tej lektury w kontekście przygotowań do wiosennych biwaków i letnich obozów.

Pytanie o pionierkę jest w istocie pytaniem o styl obozowania, jaki bliski jest samemu Autorowi oraz środowisku, z jakiego się wywodzi. Ten wydaje się w przypadku Gardasa dosyć tradycyjny, sporo miejsca poświęca się bowiem typom łączeń, sposobom wiązań, tradycyjnym narzędziom i gotowym już projektom obozowych urządzeń. Konstrukcyjnie poradnik jest bardzo przemyślany – część wprowadzająca poświęcona jest w dużej mierze zagadnieniom z pionierskiego zaplecza. Staranne opisy narzędzi, przydatne uwagi i refleksje pozwalają sądzić, że prezentowana wiedza będzie usystematyzowana i jest to zasadniczo dobra intuicja. Zaczynamy zatem od narzędzi, sposobów ich konserwacji, mnóstwa dobrych porad i własnych doświadczeń, które Autor mógł zebrać w czasie swojej harcerskiej aktywności. Jeśli Twojej drużynie bliski jest tradycyjny sposób budowania obozowych urządzeń, przydatna okaże się część poświęcona wiązaniom, oplotom i sposobom łączeń, dzięki którym bezład belek i żerdzi zmieni się w przytulne miejsce, w którym spędzisz obóz letni. Nie bez przyczyny mówi się również dużo o ogniu, sposobach jego niecenia i wykorzystywania jako efektywnego źródła ciepła do przygotowywania posiłków. Rozdział o ogniu i ogniskach nie byłby pełny, gdyby nie pojawiły się tam opisy właściwości poszczególnych gatunków drzew. Wiedza ta okazuje się wręcz kluczowa dla rozumienia sposobów rozpalania ogniska. Każdy gatunek palił się będzie nieco inaczej, z inną efektywnością cieplną. Wybór opału zależeć będzie w końcu od miejsca, w jakim przyjdzie Wam obozować – w polskich warunkach jest to najczęściej las iglasty, z niewielką ilością cennych opałowo brzóz.

Spora część opracowania poświęcona jest również tradycji zdobnictwa obozowego, która to tradycja wydaje się zamierać a przynajmniej tracić na atrakcyjności. Rzadko już widuje się na obozach drzewne figurki ptaków i leśnych zwierząt, totemy zastępów wykonane z dostępnych materiałów. Gardas wydaje się z premedytacją nazywać działania związane z tymi przedmiotami sztuką, podkreślając, że każdy przedmiot winien być wykonany z jak największą starannością, mimo braków materiałowych i narzędziowych, z jakimi zazwyczaj borykamy się na obozach. Totemy, ozdobne furtki i zabawki nadadzą obozowej przestrzeni wyjątkowego wymiaru – warto poświęcić tej część pionierki czas, nawet gdyby polegać miało to na nieustannym dopracowywaniu wszystkiego do końca pobytu.

Styl obozowy to także „styl spania” - dobrze rozbite namioty czy zadaszenia wystawiają świadectwo całej drużynie. Gardas opisuje w książce mnóstwo sposobów na wykonanie wygodnych prycz czy wręcz całych platform, które naśladować będą na obozie „domek” zastępu. Stopień skomplikowania konstrukcji jest oczywiście różny, zaś możliwość zrealizowania zamierzonych planów zależna od poziomu technicznego zastępu.

Forma, w jakiej poradnik został wydany, niewątpliwie zachęca do lektury. Kolorowe szkice i rozmaite grafiki pozwalają na wykorzystanie książki bezpośrednio na biwaku, jako doraźnej pomocy technicznej. Mamy wrażenie – i taka też była chyba intencja autora – by pozycja była cennym źródłem inspiracji. Każdy obóz jest inny, każdy ma nieco inną formę, rozwiązania. Warto na to zwrócić uwagę. Książka Gardasa wydaje się uwzględniać rozmaite „tradycje” w spojrzeniu na formę zorganizowania miejsca obozowego. Każda z nich wydaje się ciekawa i wartościowa.

A jaki będzie Twój obóz letni? 

Czuwaj!